پالس اکسیمتری
پالس اکسیمتری چیست؟
Pulse oximeter یا اکسیژن سنج خون وسیله ای برای اندازه گیری درصد اکسیژن اشباع در خون سرخرگ انسان است. این دستگاه مقدار اکسیژن را در اندامهای دور از قلب نظیر دستها و پاها اندازه گیری می کند. اکسیژن محلول در خون انسان از طریق هموگلوبینها در بدن جابجا می شوند. میزان هموگلوبین طبیعی در بدن 95 تا 97% است. اگر میزان آن در خون از 90% کمتر شود، زنگ هشدار دستگاه به صدا در می آید.
دستگاه پالس اکسیمتری انگشتی
وسیله ای ساده و غیر تهاجمی و بدون درد است که شبیه یک گیره است و باید به انگشت دست یا پا و یا لالۀ گوش متصل شود تا بتواند اکسیژن محلول در خون شما را اندازه بگیرد.
موارد استفاده از دستگاه اکسیژن سنج
این دستگاه در شرایطی که به علت رخداد بیماری و یا هر دلیل دیگری سطح اکسیژن خون فرد افت کند و نیاز به بررسی مداوم داشته باشد، به کار می رود. از جمله کاربردهای رایج آن در زمان بستری در بیمارستان برای بیماریهای ریوی و تنفسی می باشد. تعدادی از بیماریهایی که دستگاه اکسیژن سنج در ارزیابی آنها کاربرد دارد، به این شرحند:
- آسم
- ذات الریه
- سرطان ریه
- انسداد مزمن ریه
- حملۀ قلبی
- کم خونی
شیوۀ عملکرد دستگاه اکسیژن سنج پالس اکسیمتری انگشتی
پس از قرارگیری دستگاه بر روی انگشت و روشن نمودن آن، پرتوهای نور از انگشت عبور می کنند. بر روی قسمت بالایی دستگاه، یک دیود منتشر کنندۀ نور وجود دارد که دو نوع نور قرمز و مادون قرمز تولید می کند. این امواج از بافتها عبور می کنند. نور قرمز توسط هموگلوبین و نور مادون قرمز توسط اکسی هموگلوبین جذب می شود. این اطلاعات به دستگاه برمی گردد و با محاسبۀ لگاریتمی میزان اشباع هموگلوبین با اکسیژن مشخص می شود.
روش کار با دستگاه دستگاه اکسیژن سنج پالس اکسیمتری
دستگاه پالس اکسیمتری را بر روی انگشت اشاره قرار دهید. در صورتی که نمی توانستید آن را به انگشتان دست نصب کنید، می توانید از لالۀ گوش یا انگشتان پا استفاده کنید.
انگشت مربوطه باید فاقد لاک یا هر نوع رنگ مصنوعی دیگری باشد. دست را موازی بدن قرار دهید تا خون به طور کامل در انگشت جریان بیابد. قرار دادن دست در وضعیت بالاتر از بدن گاهی باعث افت فشار خون در انگشتان و خطا در نتایج دستگاه می شوند.
5 تا 10 ثانیه بعد از روشن کردن دستگاه، نتایج سطح اکسیژن خون بر روی صفحه نمایش ظاهر می شوند.
عواملی که باعث اختلال در ثبت نتیجه می شوند:
- قرار گرفتن در معرض نور شدید
- فشار خون خیلی بالا یا پایین در بیمار/ شخص
- دمای غیر عادی بافت مثلا سردی انگشت به علت سرما یا افت فشار خون
- وجود لایه های جاذب نور نزدیک لاک ناخن و ...
- درست قرار نگرفتن انگشت در گیرۀ دستگاه
- فشار زیاد پروب روی انگشت
- کم خونی شدید/ سطح بالای غیرطبیعی هموگلوبین خون
- استفاده از داروهای تنگ کنندۀ عروقی و ضعیف شدن خونرسانی بافتی
- حرکت دادن انگشت هنگام ثبت نتیجه
- در صورت مسمومیت بیمار با مونواکسیدکربن
- میزان اشباع هموگلوبین در برخی بیماریها نظیر بیماریهای مزمن انسدادی ریوی، سرطان ریه، پنومونی و نارسایی قلبی کمتر از افراد سالم است.
تفسیر نتایج دستگاه اکسیژن سنج پالس اکسیمتری
در فرد طبیعی میزان اکسیژن محلول در خون بین 95 تا 99 درصد است و حفظ و نگهداری آن در این محدوده مطلوب است. در صورتی که این میزان از 90 درصد پایینتر بیاید، می تواند نشان دهندۀ هیپوکسی در خون فرد باشد.
- اعداد بین 91 تا 94 درصد، کاهش خفیف اکسیژن را نشان می دهند و نیاز به ارزیابی بیشتر و تجویز اکسیژن مکمل دارد.
- اعداد بین 86 تا 90 درصد کاهش متوسط اکسیژن را نشان می دهند و این بیماران به تجویز اکسیژن مکمل 100% دارند.
- اعداد 85% و کمتر کاهش شدید اکسیژن را نشان می دهند و به مداخلۀ فوری شامل تجویز اکسیژن 100%، تهویۀ مصنوعی و یا هر دو دارند.
پالس اکسیمتری انگشتی
وسیله ای ساده و غیر تهاجمی و بدون درد است که شبیه یک گیره است و باید به انگشت دست یا پا و یا لالۀ گوش متصل شود تا بتواند اکسیژن محلول در خون شما را اندازه بگیرد.